Ajurweda – do źródła choroby przez tożsamość

Ajurweda filozofia życia

„Zdrowie jest w swej istocie wyższym stanem świadomości” – to słowa Deepaka Chopry, hinduskiego endokrynologa, który w swojej praktyce łączy wiedzę ajurwedy z nowoczesnymi metodami leczenia. W książce „Zdrowie doskonałe” opisał filozofię i zasady ajurwedy, oraz zawarł praktyczne wskazówki, jak – zgodnie z ajurwedą – poprawić stan zdrowia i jakość życia. Dowiedz się, czym jest ajurweda, jak postrzega relację między zdrowiem a chorobą, oraz jakim typem (doshą) jesteś.

Co to jest ajurweda?

Ajurweda to system holistycznej medycyny prewencyjnej i leczenia oraz filozofia życia. Nazwa „ajurweda” wywodzi się z dwóch słów sanskryckich „ajus” – życie i „weda” – wiedza. Celem ajurwedy jest uświadomienie człowiekowi, w jaki sposób może wpływać na swoje zdrowie i życie, oraz przekazanie praktycznych wskazówek, jak kształtować, przedłużać i kontrolować życie bez zakłóceń z powodu chorób i starości. Ajurweda zawiera wiedzę świętych mędrców, a jej tradycja sięga ponad 5 tysięcy lat wstecz.

Umysł i ciało według ajurwedy

Podstawową zasadą ajurwedy jest założenie, że umysł wywiera najgłębszy wpływ na ciało, a uwolnienie od chorób zależy od zmiany świadomości, zrównoważenia jej i przekazania ciału równowagi. Wszystko co jemy, mówimy, robimy, widzimy i czujemy wpływa na stan równowagi. Jeśli pozwolimy, aby umysł rozwinął się i sięgnął do wyższych rzeczywistości, ciało pójdzie w jego ślady. Według ajurwedy, życie zgodnie z naturą i pozbawione napięć wynika z szacunku dla własnej niepowtarzalności. I dlatego właśnie, że jesteśmy niepowtarzalni, pierwszym pytaniem jakie zadaje sobie lekarz ajurwedy nie jest: „Na jaką chorobę cierpi mój pacjent?”, ale „Kim jest mój pacjent?”.

Prakrytii – typy ciała w ajurwedzie

Odkrycie charakterystycznych cech danej osoby pozwala na określenie typu ciała zwanego prakrytii (słowo prakrytii oznacza naturę). Typ ciała określa wrodzone tendencje człowieka. Zwykły chleb zawiera 245 kcal niezależnie od tego, kto go zje, ale u jednej osoby te kalorie przetworzone zostaną w tkankę tłuszczową, a u innej zmienią się w energię. Znając typ ciała, lekarz ajurwedy może określić rodzaj diety, aktywności fizycznej oraz terapii medycznej, której celem jest pomoc pacjentowi.

Typy energii biologicznej

Każdy z nas jest innym typem psychofizycznym, tj. jesteśmy zbudowani z mieszanki różnych rodzajów energii w różnych proporcjach. Uświadomienie sobie, jakie jest moje prakrytii – moja natura, jest bezcenną wskazówką, jak należy się odżywiać i czego unikać. Trzy podstawowe typy energii biologicznej wyróżnione w ajurwedzie to VATA, PITTA i KAPHA, określane wspólnym mianem dosha. Jakiekolwiek ich zachwianie powoduje najróżniejsze dolegliwości naszego organizmu i wpływa na nasze samopoczucie i życie.

Typy ciała według ajurwedy

W ajurwedzie wyróżnia się siedem typów ciała – typ gdzie przeważa VATA, PITTA lub KAPHA; typy dwoiste, gdzie prawie po połowie występuje VATA-PITTA, PITTA – VATA, PITTA-KAPHA, KAPHA – PITTA, WATA-KAPHA, KAPHA-VATA. Bardzo rzadko zdarza się typ z potrójną doshą. Według ajurwedy, poprzez zastosowanie odpowiednich dla naszego typu (doshy) ciała diet, ćwiczeń oraz codziennych i sezonowych praktyk możemy skorygować większość istniejących zaburzeń i zapobiec tym, które mogłyby pojawić się w przyszłości. A Ty jaki typ doshy reprezentujesz.

VATA – charakterystyka typu

  • lekka, szczupła budowa
  • szybkość działania
  • nieregularne występowanie głodu
  • lekki, przerywany sen, bezsenność
  • entuzjazm, wyobraźnia, żywe usposobienie
  • ekscytacja, zmienne nastroje
  • szybkie przyswajanie nowych informacji, ale i szybkie ich zapominanie
  • skłonność do popadania w przygnębienie
  • skłonność do zaparć
  • łatwo się męczy
  • umysłowa i fizyczna energia wyładowuje się w zrywach

Podstawową cechą typu VATA jest „zmienność”. Ludzie VATA są nieobliczalni i mniej stereotypowi niż ludzie typu PITTA czy KAPHA. U osoby typu VATA energia umysłowa i fizyczna wyładowuje się nierównomiernie, zrywami. Osoby o typie VATA:

  • są głodne o nieoczekiwanych porach dnia i nocy
  • lubią ekscytacje i ciągłe zmiany
  • kładą się spać o różnych porach, opuszczają posiłki, żyją nieregularnie
  • nieregularnie trawią posiłki
  • podlegają krótkim emocjom, o których szybko zapominają
  • szybko chodzą

Osoby najszczuplejsze to zazwyczaj te w typie VATA – niektóre z trudnością przybierają na wadze i mają niedowagę, inne są po prostu szczupłe i zgrabne. Pomimo zmiennego apetytu, tylko osoby typu VATA mogą wszystko jeść, nie tyjąc.

PITTA – charakterystyka typu

  • średnia budowa
  • średnia siła i wytrzymałość
  • charakter przedsiębiorczy, lubi wyzwania
  • bystry intelekt
  • zaostrzone poczucie głodu i pragnienia, prawidłowe trawienie
  • skłonność do gniewu i irytacji pod wpływem stresu
  • jasna lub zaczerwieniona skóra, często piegi
  • awersja do słońca i upałów
  • dokładna, wyraźna wymowa
  • nie opuszcza posiłków
  • włosy blond, jasnobrązowe, rude lub rudawe

Podstawową cechą PITTA jest „intensywność”. Ludzie PITTA są ambitne, bystre, śmiałe, wygadane, zazdrosne, czasami agresywne. Gdy są w równowadze, są ciepłe, żarliwe w wyrażaniu emocji, kochające i pogodne. Osoby o tym typie:

  • są wściekle głodne, gdy obiad spóźnia się o pół godziny
  • żyją z zegarkiem w ręku i denerwują się każdą stratą czasu
  • budzą się w nocy, czując gorąco i pragnienie
  • przejmują panowanie nad sytuacją lub czują, że powinny
  • są wymagające, sarkastyczne i krytyczne, z czego zdają sobie sprawę
  • mają zdecydowany, energiczny krok

Osoby PITTA są średniego wzrostu, utrzymują wagę bez odchyleń, nie sprawia im trudności utrata lub przybranie kilku kilogramów.

KAPHA – charakterystyka typu

  • solidna i mocna budowa, wielka siła fizyczna i wytrwałość
  • stały poziom energii, powolne i harmonijne działanie
  • osobowość spokojna, zrelaksowana, nieskora do gniewu
  • skóra chłodna, gładka, gruba, blada, często tłusta
  • powoli przyswaja informacje, ale długo pamięta
  • głęboki, długi sen
  • skłonność do tycia
  • powolne trawienie, umiarkowany apetyt
  • uczuciowi, tolerancyjni, wybaczający
  • skłonność do zaborczości, samozadowolenia

Typy KAPHA w ajurwedzie są uważane za szczęściarzy, gdyż najczęściej cieszą się doskonałym zdrowiem, a ich osobowość wyraża pogodne, szczęśliwe spojrzenie na świat. Osoby o tym typie:

  • podejmują decyzje z namysłem
  • powoli budzą się, długo leżą w łóżku, a po wstaniu koniecznie muszą napić się kawy
  • cenią status quo i staranne zachowanie go poprzez zjednywanie sobie innych
  • szanują uczucia ludzi, do których czują sympatię
  • znajdują zadowolenie w jedzeniu
  • poruszają się wdzięcznie, sprężystym krokiem nawet przy nadwadze

Ludzie typu KAPHA są dobrze zbudowani, mają silną tendencję do tycia, a ponieważ nadwagi trudno się pozbyć, gdy typowi KAPHA brak równowagi, często jest otyły.

Więcej informacji na temat poszczególnych dosh oraz test, którego wypełnienie ułatwia rozpoznanie, jaki typ się reprezentuje, można znaleźć w książce Deepaka Chopry „Zdrowie doskonałe”. Publikacja obok charakterystyki dosh zawiera praktyczne wskazówki, co robić i co jeść, żeby dana dosha była w równowadze.

Literatura: