Dieta wegetariańska zapewnia zwiększenie ilości błonnika, witamin, potasu, magnezu i nienasyconych kwasów tłuszczowych, co pozwala poprawić stan zdrowia. Jednak restrykcyjne odmiany wegetarianizmu mogą narazić organizm na niedobory białka i witaminy B12. Dowiedz się, na co zwrócić szczególną uwagę, komponując dietę bez mięsa.
Zalety diety wegetariańskiej
Zwiększenie spożywania warzyw i owoców łączy się z dostarczaniem do organizmu większej ilością błonnika pokarmowego, witaminy C i innych składników, takich jak: flawonoidy, tokoferole czy karotenoidy, które przeciwdziałają chorobom nowotworowym, dolegliwościom układu krążenia, a także zwiększają odporność organizmu na infekcje. Zaletą diety wegetariańskiej jest menu oparte o nieprzetworzone produkty roślinne i zwiększona ilość potasu, magnezu i niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Wybór diety roślinnej wiąże się często z poprawą stylu życia na bardziej zdrowy: unikaniem używek czy zwiększeniem aktywności fizycznej. Urozmaicona dieta o dużej zawartości owoców i warzyw, orzechów, a także produktów zbożowych z pełnego przemiału, uzupełniona nabiałem i jajami (w wersji wegetariańskiej) lub ich pozbawiona (w wersji wegańskiej) pozwala na utrzymanie dobrego stanu zdrowia i może opóźniać procesy starzenia organizmu.
Wegetarianizm to nie tylko dieta
Wegetarianizm to dla wielu osób sposób na życie. Bycie wegetarianinem często nie ogranicza się do stosowania diety bezmięsnej. Wiąże się często z działaniem na rzecz obrony praw zwierząt, wspieraniem działań mających na celu walkę z problemem głodu na świecie czy wspieraniem organizacji ekologicznych. Osoba stosująca dietę bezmięsną nie kupuje zazwyczaj kosmetyków, które były testowane na zwierzętach, albo które zawierają komponenty odzwierzęce. Listę przyjaznych zwierzętom kosmetyków przygotowuje Organizacja PETA (People for the Ethical Treatment of Animals). Popularne wśród wegetarian są również kosmetyki domowego wyrobu. Przygotowują je z produktów kuchni wegetariańskiej. Na wegetariańskich stronach internetowych bez trudu można znaleźć przepis na ogórkowy tonik, maseczkę z fasoli czy szampon z mięty.
Minusy diety wegetariańskiej?
Amerykańskie Towarzystwo Dietetyczne potwierdziło, że prawidłowo zbilansowane dietę wegetariańską i wegańską mogą stosować dorośli i dzieci. Natomiast restrykcyjna i źle zbilansowana dieta może doprowadzić do niedoborów m.in.: białka i niezbędnych aminokwasów, których nasz organizm nie wytwarza, składników mineralnych, takich jak wapń czy żelazo, oraz witaminy B12. Długotrwałe niedobory witamin i minerałów mogą spowodować szkody w organizmie zarówno u dzieci, jak i u dorosłych.
Rodzaje diet wegetariańskich
Dieta wegetariańska ma kilka odmian w zależności od dobieranych do niej produktów. Najczęściej wyróżniamy następujące jej rodzaje:
- WEGANIZM – jadłospis jest oparty wyłącznie na produktach pochodzenia roślinnego (zboża, owoce, warzywa, orzechy). Weganizm zakłada całkowite wykluczenie z użycia produktów pochodzenia zwierzęcego, poczynając od produktów spożywczych (mięso, ryby, jaja, mleko, a nawet miód), a kończąc na odzieży ze skóry, jedwabiu czy wełnie.
Weganizm ma kilka odmian:
- frutarianizm – dieta oparta głównie na owocach
- witarianizm – dieta, na którą składają się wyłącznie surowe warzywa i owoce
- LAKTO‑WEGETARIANIZM – poza produktami roślinnymi do diety włącza się również mleko i jego przetwory.
- LAKTO‑OWO–WEGETARIANIZM – dieta zawiera produkty pochodzenia roślinnego, mleko i jaja.
- SEMI‑WEGETARIANIZM – z diety wyklucza się jedynie czerwone gatunki mięsa, oprócz produktów roślinnych spożywane są: ryby, drób, jaja i mleko.
Wegetarianizm staje się w Polsce coraz bardziej popularny. Szacuje się, że obecnie w Polsce jest ponad milion wegetarian.
Przechodzę na wegetarianizm – przyczyny zdrowotne i ideowe
Dieta wegetariańska jest wybierana z różnych powodów. Można wyróżnić wiele aspektów tego zagadnienia:
- Aspekt etyczno‑estetyczny– jego podstawą jest litość dla zwierząt, współczucie dla cierpień, które przeżywają przy uboju lub połowie, wstręt do obrazów takiego uboju czy do widoku poćwiartowanych, zakrwawionych zwłok (powody humanitarne, ekologiczne).
- Aspekt religijno‑ascetyczny – wywodzi się z dążenia do panowania ducha nad ciałem, do ofiarności i wyrzekania się cielesnych przyjemności. Pokarmy mięsne są smaczne i łatwo się do nich przyzwyczaić, dawniej przypisywano im działanie pobudzające, zwłaszcza w sferze seksualnej.
- Aspekt ekonomiczny– wegetarianizm jest tańszy i pozwala na wyżywienie większej liczby ludzi na tym samym areale. Współczucie dla narodów głodujących może więc szlachetnych altruistów skłonić do wegetarianizmu w myśl idei, by nadwyżki zaoszczędzonej żywności oddawać głodującym.
- Aspekt zdrowotny – ma na celu ograniczenie tłuszczów nasyconych, cholesterolu, na korzyści diety bogatej w błonnik. Wegetarianie uważają, że ich dieta jest dla człowieka bardziej naturalnym i zdrowym systemem żywienia, że może wpłynąć na poprawę zdrowia i przedłużenie życia.
Religie a spożywanie mięsa
Wiele religii wprowadza ograniczenia dotyczące spożywania mięsa, jednak żadna nie zabrania spożywania warzyw i owoców. W buddyzmie, taoizmie i hinduizmie zabronione jest zabijanie zwierząt, nie ma natomiast zakazu spożywania mięsa, choć zaleca się stosowanie diety bez jego udziału. W Indiach narodził się kult Kriszny. Jego wyznawcy są ortodoksyjnymi wegetarianami. Bezmięsna dieta jest preferowana przez wyznawców buddyzmu, którzy darzą szczególnym szacunkiem zwierzęta. Chrześcijaństwo nie zabrania swoim wyznawcom jedzenia pokarmów mięsnych, natomiast sympatycy wegetarianizmu uważają, że dieta bezmięsna jest idealnym sposobem odżywiania się i odpowiada podstawowym wartościom biblijnym. Istnieje nawet Chrześcijańskie Towarzystwo Wegetariańskie (Christian Vegetarian Association), które skupia wegetariańskich chrześcijan z całego świata. Wspólne dla jej członków jest przekonanie, że taki sposób odżywiania wpływa dodatnio na zdrowie. Przejawiają także troskę o środowisko naturalne, problem głodu na świecie i sposób traktowania zwierząt.
