Dieta w Hashimoto to pierwszy krok do polepszenia zdrowia. Możemy spowodować trwałą remisję choroby Hashimoto nawet w 3-6 miesięcy, zmieniając dietę i eliminując istotne przyczyny Hashimoto. Dowiedz się, jakie są naprawdę mechanizmy powstawania tej choroby i poznaj najważniejsze zalecenia żywieniowe: produkty zalecane i przeciwwskazane w chorobie Hashimoto. Zmień dietę i zatrzymaj Hashimoto. To naprawdę możliwe!
Co to jest Hashimoto?
Hashimoto to choroba autoimmunologiczna, wynikająca z zaburzeń pracy układu odpornościowego. Ten typ chorób ogólnoustrojowych nazywamy też chorobami z autoagresji, ponieważ układ immunologiczny, który uległ rozregulowaniu, zwraca się przeciwko organizmowi. W przypadku choroby Hashimoto atakuje tarczycę, wywołując jej przewlekły stan zapalny. Choroba Hashimoto długi czas może mieć przebieg bezobjawowy, prowadząc do nieodwracalnych uszkodzeń tarczycy i zaburzeń w produkcji hormonów tarczycy: tyroksyny T4 i trijodotyroniny T3. Hashimoto prowadzi zazwyczaj do trwałej niedoczynności tarczycy, która może być poprzedzona okresem nadczynności tarczycy. Zwykle choroba Hashimoto wybiera kobiety, ale nie wiadomo, dlaczego tak się dzieje. Prawdopodobnie przyczyną są estrogeny, które u kobiet występują w większej ilości. Po raz pierwszy chorobę opisał Hakaru Hashimoto, stąd jej nazwa (czasem błędnie zapisywana jako Haschimoto).
Hashimoto – przyczyny choroby
Konwencjonalnie uważa się, że przyczyny choroby Hashimoto nie są do końca poznane. Wiemy już, że podłoże tej choroby może być genetyczne. Coraz częściej wśród jako przyczyn Hashimoto wymienia się: stres, problemy emocjonalne, nieprawidłowe odżywianie, zaburzony rytm snu, niedobór witaminy D3. Choroba Hashimoto może pojawić się wskutek przebytych niektórych chorób wirusowych oraz nieleczonych infekcji. Badania potwierdziły, że osoby żyjące w przewlekłym stresie częściej zapadają na chorobę Hashimoto. Chorobę mogą wyzwolić czynniki zanieczyszczenia środowiska i niektóre leki. Jak nam szkodzi Hashimoto?
Hashimoto – objawy i skutki choroby
Objawy choroby Hashimoto to przede wszystkim niedoczynność tarczycy, osłabienie, przewlekłe zmęczenie, nadmierna senność. Chorzy na Hashimoto mają trudności w koncentracji, cierpią na nerwowość i bezsenność, są często przygnębieni i rozdrażnieni. Inne objawy Hashimoto to: bóle mięśni, obrzęki twarzy, powiek, suchość skóry i wypadnie włosów. Zapalenie tarczycy rozregulowuje produkcję hormonów, stąd pojawiają się problemy metaboliczne: przybieranie na wadze, otyłość, zatrzymywanie wody w organizmie. Część kobiet skarży się na bardzo obfite miesiączki. Może wystąpić podwyższenie poziomu cholesterolu. Chorobie często towarzyszy nasilone odczuwanie zimna. Organizm jest wyniszczany, ponieważ rozregulowaniu ulega tarczyca, odpowiadająca za wiele jego funkcji.
Hashimoto – leczenie
Leczenie choroby Hashimoto to w zasadzie leczenie niedoczynności tarczycy, wywołanej przez przewlekłe zapalenie limfocytowe tarczycy. Leczymy zatem główny objaw, co prawda wywołujący kolejne uciążliwe dolegliwości, ale jednak nie przyczynę. Skoro jednak Hashimoto jest chorobą z autoagresji, warto przyjrzeć się uważnie, które z czynników mogły ją wywołać i spróbować je wyeliminować. Choroba Hashimoto często współwystępuje z innymi chorobami autoimmunologicznymi, których podłoże jest podobne. Jaki jest wspólny mianownik chorób z autoagresji?
Jelita a Hashimoto – odpowiedź na miarę Nobla!
Zdrowe jelita odpowiadają nie tylko za trawienie pokarmu i wchłanianie składników odżywczych. Ilja Miecznikow, rosyjski mikrobiolog, uhonorowany Nagrodą Nobla w dziedzinie fizjologii/medycyny za badania nad odpornością organizmów stwierdził: „Śmierć zaczyna się w jelitach”. Dlaczego? To właśnie w błonie śluzowej jelit znajduje się ok. 80% komórek układu immunologicznego – limfocytów, chroniących nas przed chorobami. Jednocześnie jelita stanowią barierę dla szkodliwych substancji i patogenów, zapobiegając przedostawaniu się ich do krwi. I dlatego zaburzenia w obrębie tkanki jelit może być pierwotną przyczyną chorób z autoagresji, czyli akcji limfocytów skierowanej przeciwko własnemu organizmowi. Jak do niej dochodzi?
Zespół nieszczelnego jelita a Hashimoto – praprzyczyna i rozwiązanie?
Nieprawidłowe odżywianie, stres, wyczerpujący tryb życia powodują, że bariera jelitowa zawodzi i pojawia się zespół nieszczelnego jelita, będący – według części naukowców – praprzyczyną nietolerancji pokarmowych i chorób autoimmunologicznych, w tym Hashimoto. Co to jest nieszczelne jelito? Zespół nieszczelnego jelita (inaczej: zespół cieknącego jelita, zespół dziurawego jelita, przesiąkliwe jelito, przepuszczalność jelit – ang. leaky gut) to sytuacja, kiedy działanie bariery jelitowej jest upośledzone i błony komórkowe ścian jelita przepuszczają do krwiobiegu toksyny, bakterie, metabolity oraz większe molekuły (np. niestrawione do końca białka). Dlaczego nam to szkodzi?
Hashimoto – co wyzwala chorobę?
Dr Alessio Fasano, światowej sławy gastroenterolog, celiakia i specjalista w zakresie systemu immunologicznego i celiakii, porównuje autoimmunizację (czyli odpowiedź układu odpornościowego skierowaną przeciwko własnemu organizmowi) do trójnożnego taboretu, który potrzebuje trzech czynników, by się pojawiła:
- predyspozycji genetycznych
- przepuszczalności jelit
- narażenia na antygen, czyli czynnika wyzwalającego autoagresję.
Przepuszczalność jelit i wyzwalacze (narażenie na antygen) powodują, że układ immunologiczny nie rozróżnia własnego organizmu od najeźdźcy. Zaczyna więc wytwarzać przeciwciała przeciwko substancjom pochodzącym z żywności, wcześniej dla organizmu nieszkodliwym, ponieważ identyfikuje je jako obce i inwazyjne. Dlaczego układ immunologiczny się myli? Należy pamiętać, że ludzkie tkanki mają białka i antygeny podobne do tych pochodzących z pożywienia. Przeciwciała wytworzone przeciw tym substancjom zwykle przedostają się do różnych tkanek i wywołują tam reakcję zapalną. Jeśli takie zapalenie wystąpi w stawie, rozwija się reumatoidalne zapalenie stawów. Jeśli natomiast występuje w tarczycy, prowadzi do choroby Hashimoto.
Zatrzymaj Hashimoto dietą!
Dotychczas sądzono, że uruchomienie procesu autoimmunologicznego powoduje, że staje się on niezależny od czynnika środowiskowego, który go wywołał, i nieodwracalny. Wykazano jednak, że proces autoagresji utrwala ciągłe narażenie na dany czynnik, zaś jego eliminacja powoduje, że choroba się cofa. Nie możemy zmienić naszych genów, ale możemy spowodować remisję choroby Hashimoto, zmieniając dietę i usuwając czynniki, które ją wyzwalają.
Hashimoto – dieta, porady i zasady ogólne
Dieta w Hashimoto to pierwszy krok do polepszenia stanu zdrowia. To oczywiste, biorąc pod uwagę fakt, że jedną z praprzyczyn tej choroby jest zespół przepuszczalnego jelita. Jak żyć z Hashimoto? Dieta w chorobie Hashimoto powinna być urozmaicona i bogata w składniki odżywcze: witaminy i składniki mineralne. Ponieważ choroba Hashimoto wiąże się ze stanem zapalnym organizmu (jelit i tarczycy), powinna być to dieta przeciwzapalna. Jako element leczenia Hashimoto, pomaga wyciszać stan zapalny w organizmie. Pomocna będzie więc dieta śródziemnomorska – warzywa, owoce, woda, oliwa. Najlepsza jest woda średnio zmineralizowana lub wysoko zmineralizowana jako źródło wapnia i magnezu, które pomagają w utrzymaniu prawidłowej gospodarki wodno-elektrolitowej organizmu, a to może zapobiec częstym obrzękom.
Co jeść w chorobie Hashimoto? Zasady, produkty wskazane, dieta eliminacyjna
Dieta w chorobie tarczycy powinna być optymalnie kaloryczna lub czasem ilość kalorii należy zmniejszyć o około 5-10%.
- Białko – 2-3 porcje w ciągu dnia. Jadłospis w Hashimoto powinien zawierać: mięso, ryby, jaja, owoce, morza, rośliny strączkowe, ser kozi, ser owczy, pasztety roślinne i hummusy.
- Węglowodany – 3-4 porcje węglowodanów w ciągu dnia. Dobrym rozwiązaniem są kasze: gryczana prażona, kasza gryczana biała
- Tłuszcze – 3-4 porcje w ciągu dnia (różne: oliwa, olej kokosowy i masło ghee do smażenia, na zimno olej z wiesiołka, olej lniany)
- Warzywa – 3-5 porcji w ciągu dnia (różnorodne, kolorowe) oraz pasty warzywne, jak np. humus
- Owoce – 2-3 porcje w ciągu dnia (różnorodne, kolorowe, szczególnie owoce niskocukrowe: borówki, maliny, truskawki)
Czego nie jeść w chorobie Hashimoto – dieta eliminacyjna
- Hashimoto – dieta bezglutenowa
Przyczyny choroby Hashimoto są wiązane ze spożywaniem glutenu. Struktura białkowa glutenu przypomina strukturę tkanki tarczycy. Jeśli układ immunologiczny reaguje na gluten, może również zacząć błędnie reagować na tkankę tarczycy. W efekcie atakuje i niszczy tkankę tarczycy, co ma miejsce właśnie w chorobie Hashimoto. W przypadku potwierdzonej badaniami nietolerancji na gluten, dieta bezglutenowa to pierwszy krok do zdrowia. Badania wykazują, że u około 71% badanych po wykluczeniu glutenu z diety cofają się objawy niedoczynności tarczycy (źródło: https://valleythyroidinstitute.com/gluten-is-the-first-thing-to-go-with-hashimotos-hypothyroidism-diagnosis/). Jak wykluczyć gluten z diety? Gluten znajduje się w pszenicy, życie, jęczmieniu, owies jest często nim zanieczyszczony. Należy więc wykluczyć wszystkie produkty zbożowe, takie jak: pieczywo, ciasta i ciastka, kasza jęczmienna, makaron, pierogi, pyzy, naleśniki, pizze i wszelkie inne produkty, do których dodawane są płatki zbożowe oraz mąka.
- Hashimoto – dieta bez laktozy
Nietolerancja laktozy to częsty problem osób chorujących na Hashimoto. Przyczyną nietolerancji laktozy jest jest niedobór laktazy, a w efekcie niemożność strawienia cukru mlecznego. Jeśli jest to nietolerancja enzymatyczna, można jeść nabiał niezawierający laktozy, np. sery. Jeśli jednak jest to nietolerancja na kazeinę w klasie IgG, częsta w przypadku zespołu nieszczelnego jelita (towarzyszącego chorobom z autoagresji), to wówczas należy wykluczyć mleko i wszelkie jego przetwory, ponieważ układ immunologiczny rozpoznaje proteiny białka mleka jako obce i wytwarza przeciwciała, by je zneutralizować. Uwaga! Są to przeciwciała odpowiadające za alergie pokarmowe, należące do klasy IgG (odpowiedź immunologiczna typu IV, dająca tzw. reakcję komórkową albo opóźnioną) i do tej klasy przeciwciał należą również występujące w chorobie Hashimoto, którą zalicza się do alergii typu IV (źródło: http://www.tarczycahashimoto.pl/blog/dieta-bez-produktow-mlecznych-w-hashimoto). To dlatego uważa się, że mleko – zaraz po glutenie – jest podstawowym czynnikiem wyzwalającym chorobę Hashimoto. Naukowcy zbadali, że osoby z nietolerancją laktozy muszą przyjmować o 30% większe dawki tyroksyny podczas leczenia niedoczynności tarczycy. Jeśli potwierdzimy w badaniach nietolerancję laktozy, należy wykluczyć z diety mleko i produkty mleczne. Można je zastąpić napojami roślinnymi (bez soi), np. napojami Sante https://www.sante.pl/kategoria-produktow/napoje-roslinne/, które mają pyszne smaki i zawierają dodatek wapnia.
- Hashimoto – dieta bez cukru
Sposobem na przezwyciężenie zapalenia tarczycy jest zredukowanie ilości cukru w diecie i dopilnowanie, by posiłki nie wywoływały nagłych skoków poziomu glukozy we krwi. Wielu naukowców uważa, że spożywanie cukru w Hasimoto jest jak dolewanie paliwa do ognia. Badania wykazały, że około 50% pacjentów z Hashimoto ma upośledzoną tolerancję na węglowodany. Oznacza to, że po spożyciu pokarmów bogatych w węglowodany, poziom glukozy we krwi wzrasta zbyt u nich zbyt szybko, co prowadzi do gwałtownego uwalniania insuliny. Potem następuje równie szybki spadek poziomu cukru we krwi (hipoglikemia reaktywna) i pojawia się zmęczenie po posiłkowe, nerwowość, słabość, a nawet zawroty głowy. Takie wahania poziomu cukru bardzo osłabiają funkcje układu nerwowego. Cukier może uderzać więc także w tarczycę! Dlatego chorzy na Hashimoto powinni stosować dietę o niskim indeksie i ładunku glikemicznym https://www.sante.pl/jedz-zdrowo/dieta-o-niskim-indeksie-glikemicznym/, która pomaga utrzymywać cukrową w organizmie. Można sięgać po przekąski, takie jak wafle ryżowe z hummusem, które będą miały niski ładunek glikemiczny. Cukier warto zastąpić ksylitolem (https://www.sante.pl/sklep/Ksylitol-250g), który jest metabolizowany z minimalnym lub zerowym udziałem insuliny (https://www.sante.pl/jedz-zdrowo/ksylitol-alternatywa-dla-cukru/).
- Hashimoto – dieta bez soi i roślin krzyżowych
W chorobie Hashimoto zaleca się OGRANICZENIE z jadłospisu soi i roślin krzyżowych, takich jak: kapusta, brokuły, kalafior, brukselka, jarmuż, rzodkiewka oraz kaszy jaglanej i orzeszków ziemnych, ponieważ zawierają goitrogeny, czyli związki chemiczne, które wiążą jod w organizmie. W efekcie tarczyca nie może wykorzystać dostarczonego do organizmu jodu, a jest on niezbędny do jej prawidłowej pracy – niedobór jodu powoduje niedoczynność tarczycy, co w przypadku choroby Hashimoto nasila objawy. Większość goitrogenów ulatnia się jednak podczas gotowania, dlatego gotując te warzywa nie należy przykrywać garnka. I w takiej postaci możemy spożywać te produkty o wiele częściej.
- Hashimoto – żywność przetworzona
Należy wykluczyć z diety wszelkie fast foody, słodycze, produkty bogate w tłuszcze trans (np. twardą margarynę, ciasto francuskie), dania w proszku, kolorowe napoje, sztuczne wzmacniacze smaku i zapachu oraz każdą inną wysoko przetworzoną żywność. Substancje w nich zawarte mogą nasilać objawy choroby Hashimoto, wykluczenie tych produktów sprzyja remisji choroby. Wykluczenie tej żywności powinno być tak naprawdę pierwszym krokiem, ponieważ jest to najgorsze paliwo dla naszego organizmu. Wzmaga stany zapalne, niekorzystnie wpływa na florę bakteryjną i jelita, wspomaga rozwój otyłości i nadwagi.
*
Choroba Hashimoto to nie wyrok! Nie poddawaj się zatem i przede wszystkim zadbaj o jelita! Dietoterapia, czyli leczenie dietą to jeden ze sposobów na pokonanie choroby Hashimoto. Najlepiej wykluczać grupy produktów z diety i obserwować rezultaty. W przypadku niektórych osób, objawy mogą się cofnąć przy wykluczeniu z diety pszenicy, inni chorzy być może muszą całkowicie wyeliminować gluten z diety, jeszcze inni – gluten, laktozę i – jeśli to nie da rezultatu – cały nabiał. Często należy wykluczyć z jadłospisu także soję. Czasem rewelacyjny rezultat przynosi usunięcie produktów wysoko przetworzonych albo samego cukru. Warto obserwować swój organizm i eliminację pokarmów przeprowadzić pod okiem dietetyka, najlepiej specjalizującego się w dietoterapii na Hashimoto. Zmiana diety może doprowadzić do trwałej remisji choroby Hashimoto w ciągu 3-6 miesięcy. Warto podjąć ten wysiłek, by wrócić do zdrowia!