Nietolerancja laktozy to bardzo często spotykana nietolerancja pokarmowa, potocznie zwana uczuleniem na laktozę. Związana jest z laktazą, enzymem odpowiedzialnym za rozkład laktozy. Dowiedz się, jak sprawdzić nietolerancję laktozy. Poznaj objawy i przyczyny nietolerancji laktozy. Sprawdź też, jakie produkty żywnościowe polecane są przy nietolerancji laktozy.
Co to jest nietolerancja laktozy – objawy
Laktoza jest dwucukrem mlecznym, zbudowanym z glukozy i galaktozy. Produkty zawierające laktozę to mleko i produkty mleczne pochodzenia zwierzęcego (od krów, owiec, kóz, bawołów i innych ssaków). W procesie trawienia laktoza podlega działaniu laktazy, która występuje w jelicie cienkim. W przypadku braku laktazy w organizmie dochodzi do przesunięcia niestrawionych cukrów mlecznych do jelita grubego, gdzie ulegają one fermentacji bakteryjnej, powodując wiele dolegliwości układu pokarmowego, między innymi:
- bóle brzucha
- wzdęcia
- biegunkę
- nudności oraz wymioty
- charakterystyczne „przelewanie” i słyszalne ruchy perystaltyczne jelit
- kolki
- duże ilości gazów.
W skrócie: nietolerancja laktozy czyli brak laktazy w przewodzie pokarmowym utrudnia trawienie mleka i sera. Przykre dolegliwości żołądkowe zależą od ilości i częstotliwości zjadania uczulających pokarmów.
Nietolerancja laktozy – przyczyny
Jedną z głównych przyczyn nietolerancji laktozy jest dziedziczny niedobór laktazy. Pojawia się zazwyczaj około drugiego roku życia i stopniowa wzrasta z wiekiem. Objawy nasilają się w dorosłości. Jest to uwarunkowany genetycznie proces i może dotyczyć nawet 15-20% osób dorosłych w Polsce i Europie. Kolejną może być wtórny niedobór laktazy – przejściowy lub utrwalony. Najczęściej wynika on z przebytych chorób, które odpowiadają za niszczenie nabłonków i kosmków jelitowych, produkujących laktazę. Do tych chorób można zaliczyć:
- schorzenie Whipple’a
- zespół Leśniowskiego-Crohna
- celiakia
- zakażenia pasożytnicze np. lamblioza, tasiemczyca
- zespół jelita krótkiego
- martwicze zapalenie jelita
- mukowiscydoza
- infekcje żołądkowo-jelitowe, wywołana przez bakterie (np. Escherichia coli, Salmonella) lub wirusy i rotawirusy
- choroba Duhringa
- alergia pokarmowa, np. alergia na białko mleka krowiego lub białko soi.
Nietolerancja laktozy nie jest tożsama z alergią na mleko.
Nietolerancja laktozy – test
Jeżeli podejrzewamy nietolerancję laktozy, możemy dokonać próby eliminacyjnej lub wykonać specjalistyczne testy w laboratorium. Odpowiedni rodzaj testu powinien dobrać i zlecić lekarz specjalista. Do wyboru są takie testy jak:
- wodorowy test oddechowy – po wypiciu na czczo roztworu laktozy, mierzony jest wydychany poziom wodoru; podwyższony wynik wskazuje nietolerancję
- test doustnego obciążenia laktozą – po wypiciu na czczo roztworu laktozy, mierzy się i oznaczy zawartość glukozy we krwi, w przypadku nietolerancji laktozy poziom cukru we krwi wzrasta
- badanie PH stolca
- badanie moczu
- testy genetyczne – w przypadku pierwotnego (dziedziczonego) niedoboru laktazy
- badanie endoskopowe – polegające na pobraniu fragmentu jelita cienkiego do analizy, bardzo inwazyjna metoda.
Dodatkowo w warunkach domowych sami możemy przeprowadzić próbę eliminacyjną. Polega ona na wyeliminowaniu z diety produktów z laktozą na okres dwóch tygodni i obserwacji czy objawy ustąpiły. Następnie należy sprawdzić czy po ponownym spożyciu produktów z laktozą objawy nietolerancji wracają.
Dieta bez laktozy
Nietolerancja laktozy jest nieuleczalna, natomiast przy stosowaniu odpowiedniej diety można funkcjonować bez większych problemów ze strony układu pokarmowego. Należy stosować dietę eliminacyjną, polegającą na wyłączeniu większości produktów mlecznych pochodzenia zwierzęcego. Mleko z powodzeniem można zastąpić napojami roślinnymi, które są naturalnym źródłem białka i charakteryzuje je:
- niska zawartość soli
- niska zawartość tłuszczów nasyconych
- bardzo niska zawartość soli
- brak laktozy
- brak sztucznych dodatków
oraz certyfikat BIO, co również oznacza, że produkty nie są modyfikowane genetycznie. Można również rozważyć pozostawienie w diecie serów żółtych i kefiru, które zawierają śladowe ilości laktozy.
