Soja zawiera białko o wysokiej wartości biologicznej, nienasycone kwasy tłuszczowe oraz mnóstwo witamin i minerałów. Substancje zawarte w soi zapobiegają miażdżycy i osteoporozie. Spożywanie soi i produktów sojowych łagodzi dolegliwości menopauzy. Napoje sojowe to znakomite uzupełnienie zdrowej diety i alternatywna dla osób z alergią na białko mleka krowiego i nietolerancją laktozy.
Soja – właściwości i wartości odżywcze
Królowa wszystkich roślin, żółty klejnot w Chinach, mięso z pól w Japonii – tak w różnych regionach świata zwykło nazywać się soję. Ziarno soi od tysięcy lat są podstawowym składnikiem kuchni orientalnej. Ta niezwykła roślina łączy w sobie wartości odżywcze mięsa z bogactwem mikro- i makroelementów roślin. Zawartość białka w soi to aż 34%. Tłuszcze stanowią ok. 18%, z czego połowa to nienasycone kwasy tłuszczowe, które zapobiegają miażdżycy naczyń krwionośnych. Soja zawiera również błonnik, niezbędny dla dobrego trawienia i wspomagający obniżanie cholesterolu. Obecny w soi:
- potas jest niezbędny do prawidłowej pracy serca
- wapń zapobiega osteoporozie
- fosfor jest istotny dla utrzymania w dobrym stanie zębów i kości
- magnez jest ważny dla systemu nerwowego
- żelazo jest składnikiem hemoglobiny, która transportuje do komórek tlen.
Zawartość składników mineralnych w 100 g suchych nasion soi jest następująca: potas (2132 mg), żelazo (8,9 mg), wapń (240 mg), magnez (216 mg) i fosfor (743 mg). Ponadto soja zawiera: żelazo, mangan, cynk, miedź. Soję wyróżnia duża zawartość witamin z grupy B: witamina B1 w ilości 0,690 mg/100 g produktu, B2 – 0,189 mg/100 g produktu, witamina B6 0,81 mg/100 g produktu.
Soja – kalorie
Ziarna soi są nieco bardziej kaloryczne od ziaren grochu czy fasoli: 100 g suchych ziaren soi dostarcza 385 kcal, a grochu i fasoli – 290 kcal. Dość wysoka kaloryczność soi wynika z dużej zawartości tłuszczu (nawet do 20%), która nie obniża jednak wartości odżywczej soi, ponieważ zawiera ona duże ilości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych. Również stosunek kwasów jedno- i wielonienasyconych do kwasów nasyconych jest o wiele korzystniejszy w soi niż w produktach mięsnych. Kaloryczność produktów sojowych zależy w dużym stopniu od receptury ich przygotowania i dodanych składników. Kaloryczność produktów sojowych należałoby porównywać z kalorycznością produktów mięsnych, ponieważ często soja je zastępuje. W takim porównaniu soja zdecydowanie zyskuje, zwłaszcza jeśli zestawimy ją z wieprzowiną czy tłustą wołowiną.
Soja – zapobieganie miażdżycy
Badania wskazują, że soja może być jednym z czynników zmniejszających ryzyko zachorowania na miażdżycę. Stwierdzono, że jest pomocna w obniżaniu poziomu złego cholesterolu (LDL), bez jednoczesnego obniżania dobrego cholesterolu (HDL). Długotrwałe spożywanie przez osoby z podwyższonym poziomem cholesterolu ok. 85 g suchego ziarna soi dziennie może obniżać cholesterol całkowity we krwi o ok. 20%. Ochronnie na serce mogą również wpływać izoflawony, które działają jako przeciwutleniacze. Te związki (zwłaszcza jeden z nich – tzw. genisteina) są być może również odpowiedzialne za działanie przeciwnowotworowe soi.
Soja a estrogen
Potrawy z soją jedzone przez azjatyckie kobiety mogą wpływać na utrzymanie niższego wskaźnika zachorowań na raka piersi niż w Stanach Zjednoczonych. Wpływ na to mogą mieć zawarte w soi – izoflawony. Co to są izoflawony sojowe? To naturalne substancje roślinne o bardzo szerokie spektrum oddziaływania. Organizm przetwarzane je w fitoestrogen, co jest szczególnie istotne dla zdrowia kobiet cierpiących na niedobór lub nadmiar estrogenu. Kliniczne badania wykazują, że im większy poziom estrogenów w organizmie kobiety, tym bardziej jest ona narażona na rozwój mastopatii, raka piersi i włókniaka. Dzięki podobnej do estrogenu strukturze molekularnej izoflawony sojowe łączą się w tkankach z receptorami estrogenu. Powoduje to, że nadmiar estrogenu jest intensywniej wydalany z organizmu, jego poziom normalizuje się. Tym samym maleje ryzyko chorób powiązanych z podwyższonym poziomem estrogenów u kobiet.
Soja a zapobieganie osteoporozie
Estrogeny odgrywają ważną rolę w budowie i wzmocnieniu kości. Spadek poziomu estrogenów we krwi jest jednym z głównych czynników zwiększających ryzyko osteoporozy u kobiet po menopauzie. Aby przeciwdziałać resorpcji tkanki kostnej przepisuje się zazwyczaj leczenie estrogenami. Jednak według najnowszych badań, genisten – jeden z izoflawonów sojowych – przeciwdziała resorpcji tkanki kostnej równie skutecznie. Niezwykle ważna jest również gospodarka wapniowa w organizmie. W badaniu, podczas którego grupa ochotników spożywała taką samą ilość wapnia, lecz źródła protein w ich organizmie były różne, wykazano, ze przy spożywaniu protein sojowych wydalanie wapnia wraz z moczem było o 50% niższe, niż kiedy spożywano tylko białko zwierzęce. Jak widać zmniejszenie wydalania wapnia z organizmu jest również ważne jak zwiększenie dawki wapnia w diecie.
Soja a menopauza
Bardzo wysokie lub bardzo niskie stężenie estrogenów we krwi może spowodować problemy zdrowotne, np. nabrzmiałe piersi i syndrom przedmenopauzalny. Gdy zawartość estrogenu przewyższa zawartość progesteronu, zwiększa się ciśnienie na tkankę gruczołów piersiowych, wywołując bolesność piersi i nadwrażliwość sutków. Pojawiają się nieregularne i bolesne miesiączki, zatrzymywanie płynów, bóle głowy. Objawy mogą dotyczyć kobiet w każdym wieku, zwłaszcza gdy mają wysoki poziom estrogenów, np. wskutek antykoncepcji hormonalnej. Dolegliwości menopauzy, takie jak: napady gorąca, nocne pocenie się, uczucie zmęczenia, drażliwość, bóle głowy, mają przyczyny w zmniejszonej produkcji estrogenu i częściowo – progesteronu. Spożywanie soi może być alternatywą dla HTZ dla kobiet, które nie mogą stosować hormonów zwierzęcych. Ostatnio okazało się, że u kobiet przed i po menopauzie, kiedy stężenie estrogenu jest drastycznie obniżone, działanie estrogenu zawartego w soi może zrekompensować osłabione funkcjonowanie endogennego estrogenu. Ustalono, iż spożywanie białka soi przez dwanaście tygodni zmniejsza liczbę uderzeń gorąca o 49% u kobiet po menopauzie.
Soja a alergia na mleko krowie
Alergia na białko mleka krowiego jest najwcześniej występującą postacią alergii pokarmowej. Najczęściej ujawnia się już w okresie niemowlęcym i w okresie wczesnego dzieciństwa. Objawy kliniczne alergii na mleko są bardzo różnorodne, mogą dotyczyć wielu narządów i układów. Ilość spożytego białka mleka krowiego nie odgrywa tu roli. Nawet minimalna ilość może spowodować pojawienie się objawów. Najczęstsze objawy alergii na białko mleka krowiego to:
- zmiany skórne – wyprysk niemowlęcy, pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy czy atopowe zapalenie skóry
- w układzie oddechowym – objawy astmy, nawracającego zapalenia oskrzeli, zapalenie błony śluzowej nosa, ucha środkowego, krtani
- w przewodzie pokarmowym – biegunka, nudności, wymioty, kolka brzuszna, obfite ulewanie, krwawienie z przewodu pokarmowego, zaparcia i inne.
Dotychczas zdefiniowano ponad 30 różnych rodzajów protein w mleku krowim, które mogą prowadzić do tworzenia się przeciwciał. W przypadku alergii na mleko krowie, kiedy pacjent nie ma uszkodzonej błony śluzowej jelit, mleko sojowe jako alternatywa dla mleka krowiego jest dobrym rozwiązaniem.
Napoje sojowe zamiast mleka
Napoje sojowe i desery sojowe to znakomity zamiennik mleka w przypadku osób z nietolerancją laktozy tym bardziej, że zawierają wiele wartościowych składników odżywczych. W ofercie napojów roślinnych Sante znajduje się kilka napojów sojowych:
- Napój sojowo-czekoladowy
- Napój sojowy PROFESSIONAL BARISTA
- Napój sojowy waniliowy
- BIO Napój sojowy z wapniem
Napoje sojowe Sante (podobnie jak wszystkie napoje roślinne naszej firmy) nie zawierają laktozy ani białek mleka krowiego. Jeśli masz niespecyficzne dolegliwości po spożyciu zwykłego mleka i produktów mlecznych, dowiedz się…
Czym jest nietolerancja laktozy?
Jest to niezdolność trawienia większych ilości laktozy obecnej w mleku, wynikająca z niedoboru enzymu zwanego laktazą, która jest produkowana w rąbku szczoteczkowym jelita cienkiego. Laktaza rozkłada cukier w mleku do prostych cukrów, które mogą być łatwo wchłaniane do krwiobiegu. Jeżeli nie występuje wystarczająca ilość laktazy, aby strawić spożytą laktozę, pojawiają się: nudności, skurcze, gazy, biegunka, które pojawiają się po ok. 30 minutach do 2 godzin po zjedzeniu lub wypiciu produktu zawierającego laktozę. Intensywność objawów nietolerancji zależy od indywidualnych predyspozycji i ilości skonsumowanej laktozy. Każde mleko pochodzenia zwierzęcego zawiera laktozę. Średnia zawartość laktozy w mleku wynosi (g/100ml):
- człowieka – 6,5
- owcy – 5,8
- krowy – 4,8
- kozy – 4,2
Mimo, że mleko i produkty mleczne to jedyne naturalne źródło laktozy, to jest ona często wykorzystywana do produkcji innych artykułów spożywczych. Osoby z bardzo niskim progiem tolerancji powinny zdawać sobie sprawę z istnienia produktów zawierających nawet znikome ilości laktozy:
- pieczywo i inne wyroby piekarskie
- ziemniaki i zupki instant
- margaryna
- mięso (poza koszernym)
- dressingi do sałatek
- cukierki i inne snacki
- mieszanki do pieczenia naleśników, biszkoptów i ciasteczek
- dania gotowe w proszku
Niektóre produkty są oznakowane jako produkty bezmleczne, jak np. śmietanka do kawy w proszku, ale mogą zawierać składniki pochodzenia mlecznego i przez to – także laktozę. Ponadto laktoza jest stosowana jako podstawowy składnik w powyżej 20% lekarstw na receptę i ok. 6% lekarstw dostępnych bez recepty. Wiele rodzajów pigułek antykoncepcyjnych również zawiera laktozę, podobnie jak pastylki regulujące kwasowość żołądka czy wzdęcia. Niemniej produkty te stanowią problem tylko dla osób z bardzo ciężką nietolerancją laktozy.
Soja na świecie
Historia spożywania soi sięga zamierzchłej przeszłości. Jako pierwsi zaczęli ją wykorzystywać Chińczycy ok. 1100 r. p.n.e. W Japonii ziarna soi pojawiły się dopiero na początku naszej ery, a do Europy dotarły w XVI w. W Chinach, Japonii i Korei soja jest nazywana świętą rośliną i zajmuje szczególne miejsce w kuchni narodowej tych krajów. W Europie i Stanach Zjednoczonych początkowo wykorzystywano ją do produkcji pasz zwierzęcych i oleju jadalnego. Dopiero w latach 60. na skutek zwiększonego zapotrzebowania na nowe, wartościowe źródła białek rozpoczęto produkcję mąki sojowej, grysiku, kaszy oraz koncentratów białka sojowego. Liczne badania naukowe potwierdzają, że tajemnica dobrego stanu zdrowia i długowieczności mieszkańców Chin i Japonii tkwi m.in. w codziennym spożywaniu soi i jej przetworów, jak również w zdrowym stylu życia. Obecnie soja i produkty sojowe są powszechnie dostępne w Polsce, możemy więc skorzystać, podobnie jak Chińczycy czy Japończycy, z ich prozdrowotnego działania.
